شرحی بر معماری دبیرستان البرز
معمار: ساختمان اصلی دبیرستان (کالج البرز) توسط نیکلای مارکف در دوره پهلوی اول بنا شد. مارکف متولد 1882 در تفلیس است. تحصیلات او در آکادمی هنر و معماری سن پترزبورگ بود و در سال 1915 به همراه نیروی قزاق وارد ایران شد. اولین کار مهم او در سن 42 سالگی در1924 و 1925 مدرسه ی البرز تهران است. معرفی بنای مرکزی (اصلی): حجم کشیده بنا از تقارن کاملی برخوردار است که در دو انتها به دو بال برگشته منتهی می گردد و ورودی در مرکز تقارن آن قرار دارد .تکرار پنجره ها و بازشو ها در دو طرف به بالهای برگشته ختم می گردد ورودی ایوانی است به تقلید از معماری دوره ی اسلامی که با دو شبهه برج در طرفین ترکیبی متقارن دارد. شبهه برج ها تصوری از معماری باستانی ایجاد می کند ایوان اصلی راه به فضایی ستون دار و متقارن می برد که پله در محور تقارن آن قرار دارد. بالکن طبقه دوم استوار بر 4 جفت ستون ، پیرامون آن می چرخد و دو راهرو در طرفین ، عمود بر محور تقارن پله منشعب شده اند . استوار اتاق ها ی اداری و کلاس ها در یک طرف و گاه در دو طرف ، جهات دید متنوعی از راهرو ها به فضاهای بیرونی ایجاد کرده است . امتداد راهروها به دو سالن ختم می شود که ورودی های مستقلی از حیاط دارند .تزئینات در دو ایوان انتهایی از لچکی ها و کتیبه های کاشی تا مقرنس های آجری جزئیات آشنایی معماری دوره ی اسلامی هستند که به فراوانی در نماها به کار رفته اند ترکیب و هندسه ی بنا مراجعی از سبک های تاریخی اروپا از جمله سبک کلاسیک و سبک باروک دارد . تشابه این سبک ها شیوه های معماری باستانی ایران در استفاده از تقارن ، سکو ، برج و کنگره به چشم می خورد.
در سال ۱۳۰۳ ساختمان مرکزی دبیرستان البرز را که در آن زمان ساختمان مرکزی «رولستن» نامیده میشد، در مکان فعلی ساختند که درست ۵ سال بعد از ساختمان علوم بنا شد.بنای ساختمان مرکزی دارای نماهای متقارن است و علاوه بر تکرار ریتم پنجرهها، نمای شمالی و جنوبی ورودی اصلی ساختمان با ایوانی بلند در نما، حجمی ویژه یافته است. نمای شمالی و جنوبی نیز کاملا یکسان هستند و با هفت دهانه نورگیر و ستونهای آجری نما و کاشیکاریهای بالای قوس پنجرهها تزیین شدهاند.
ورودی مدرسه با ۹ پله در سطح بالاتری قرار دارد و در دو سوی آن، دو برج در دو سوی ایوان، ورودی را مشخص تر میسازد. ازارههای سنگی دور تا دور بنا را فراگرفته و تمامی بنا از آجر است. بنای آجری دبیرستان البرز بسیار دقیق ساخته شده و هنوز بعد از گذشت سالها، استحکام و پایداری خود را حفظ کرده است. حدود ۹۰ درصد از مصالح به کار رفته در بنا از جنس آجر است و ازارههای سنگی دور تا دور بنا را در بر گرفته و کتیبههای کاشیکاری شده فیروزهای رنگ در قسمتهای خاص به زیبایی بنا افزوده است. ستونهای سراسری مرکزی بنا، دارای بدنه سنگی و کف فضاهای داخلی نیز سنگفرش شده است. زمینه های موثر بر معماری مارکف: آرت دکو و جریان ها ی موازی در اروپا و آمریکا استفاده از نتایج پژوهش باستان شناسی ، به خصوص نتایج مربوط به دوران اسلامی وصفوی در طراحی . استفاده از فناوری محلی متاثر از کشفیات باستان شناسی زمینه های سیاسی و اجتماعی در ایران
|